Is er kruid gewassen tegen waterplanten?

Het blijft bijzonder. In Nederland woekert een probleem minstens zo groot als de plagen die zijn ontstaan door de eikenprocessierups en de Japanse Duizendknoop, toch krijgt het niet de vergelijkbare aandacht in de politiek en de media.

Terwijl de feiten er niet om liegen: in de afgelopen jaren zorgt de onstuimige groei van waterplanten voor steeds meer problemen. Met in 2022 een recordaantal signalen van plekken waar de doorvaart werd verhinderd en de veiligheid in het geding. Recreatieve watergebruikers moesten regelmatig uitwijken, ook naar vaarwegen voor de beroepsvaart, omdat zelfs reddingsboten vastliepen in de ondoordringbare groene soep. Sterker nog; afgelopen jaar viel het eerste dodelijke slachtoffer: een watersporter die zijn schroef probeerde te ontdoen van Fonteinkruid, de meest agressieve en snelst groeiende waterplant in de Nederlandse wateren.

Om de problemen te bestrijden zie je overal in Nederland samenwerkingen ontstaan tussen gemeenten en gebruikers- en belangenorganisaties. Die maaien de waterplanten om de doorvaarten en toegangen van havens, aanlegplaatsen en ook de oefen- en wedstrijdgebieden vrij te houden. Zo zijn er meerdere initiatieven rond het IJsselmeer, het Veluwemeer en het Markermeer, maar ook in Rotterdam en Overijssel. Probleem daarbij is, dat maaien slechts een tijdelijke oplossing biedt. Bovendien mag dat niet zomaar, je moet je aan allerlei regels houden. Best gek, want een omgewaaide boom, die in een natuurgebied een fietspad versperd, wordt zo snel mogelijk verwijderd.

Boze tongen beweren dat Fonteinkruid ooit als academisch proefje is begonnen, maar door het biologisch herstel in de jaren ’90 onverwacht snel in aantal is toegenomen. In 2015 leverde dit bij de randmeren rond Flevoland zoveel hinder op, dat er voor het eerst grootschalig moest worden gemaaid. Toch is het geen structurele oplossing tegen het dichtslibben van de Nederlandse wateren. Hiervoor is een landelijke aanpak nodig met een coördinerende rol van de overheid. Waarbij het zogeheten ‘zoneren’ - inrichten van wateren voor diverse vormen van gebruik, waarbij de unieke kenmerken van het gebied centraal staan - een belangrijk deel van de oplossing zal vormen. Ook het verdiepen van het water is cruciaal. Hierbij is het belangrijk dat zandwinningsprojecten alleen nog maar worden uitgevoerd daar waar het probleem met waterplanten het grootst is. Verder is het verstandig om de handel in Fonteinkruid, net als voor de Aziatische Duizendknopen, te verbieden.  

Onverminderd zal het Watersportverbond dit geluid in Den Haag onder de aandacht brengen.