Elektrisch varen, een droom of een nachtmerrie?

Elektrisch varen, een droom of een nachtmerrie?

Emissieloosvaren. Voor de één een droom, voor de ander een nachtmerrie. Hoe je er ook naar kijkt, het is aan de orde van de dag. De Gemeente Amsterdam verplicht al in 2025  iedereen in het centrum emissieloos te varen. Dat betekent dat boten moeten worden omgebouwd en verenigingen uitgerust moeten worden met laadvoorzieningen. De kennis hierover is dermate gering dat er binnen het Watersportverbond een werkgroep is ontstaan die zich in de materie heeft verdiept en voorlichting geeft. Tijd om kennis te maken met de werkgroep Emissieloosvaren van het Watersportverbond. In gesprek met Leon Rutten en Anton Schiere.

Leon Rutten

• Vereniging – WSV De Koenen, De Nederlandse Vereniging van Kustzeilers, Stichting Jachthaven Muiden, K.Z. & R.V. Hollandia
• Functies in de watersport – Regioteamlid Noord-Holland zuid van het Watersportverbond, werkgroep Emissieloosvaren, voorzitter schippersvereniging Muiden (Bruine Vloot)
• Type vaarder: zeiler
• Boot: Dehler 37
• Favoriete gebied: Markermeer, IJsselmeer, Waddenzee, de kust en Zeeland. Af en toe uitstapjes naar Denemarken en Engeland.
• Rol binnen werkgroep Emissieloosvaren – opschrijven wat we produceren en rangschikken en de electrotechnische kennis die ik vanuit mijn achtergrond heb, inbrengen.

Anton Schiere

• Vereniging – Watersportvereniging De Meeuwen
• Functies in de Watersport – lid platform Motorboot op basis van mijn kennis van elektrisch varen. Was één van de oprichters en tot 2014 secretaris van Stifting Elektrysk Farren Fryslân (SEFFF). Daarnaast ook bestuurslid van Stichting Electrisch Varen NL.
• Type vaarder: elektrische sloep. Woonde tot voor kort op een eiland in de Reeuwijkse plassen. Deed vandaaruit varend bootschappen Daarom heeft de sloep een grote koeling.
• Buiten de Reeuwijkse Plassen favoriete gebied Friesland – en tochtjes in de buurt zoals Amsterdam, Woerden, Montvoort, Rotterdam
• Rol binnen Emissieloosvaren – expertise en ervaring inbrengen. Mijn kennis deed ik op door 16 jaar als journalist over elektrisch varen te publiceren. Tot 2016 was ik eindredacteur van de website electrischvaren.info.

Waarom is de werkgroep Emissieloosvaren opgericht?

Leon -  Een aantal jaar geleden startte de ontwikkeling dat steeds meer gemeenten gingen eisen dat je elektrisch moest gaan varen. Dat kreeg ik mee vanuit mijn rol als regioteamlid. Ik zag dat daarmee veel watersporters uitgesloten dreigden te worden in Amsterdam. Ik vind dat Amsterdam bereikbaar moet blijven voor ALLE watersporters.

Anton – Ik ben aangesloten vanuit mijn rol binnen het Platform Motorboot van het Watersportverbond. Eerder was ik bestuurslid van Stichting Uitstootvrij Amsterdam. Vandaaruit waren we langer bezig met het verbeteren van de luchtkwaliteit in de stad. De gemeente zette toen als eerste de stap de rondvaartboten elektrisch te willen laten varen. Volgens het principe van gelijke monniken gelijke kappen was het logisch dat de pleziervaart zou volgen. Alleen is de pleziervaart wel een gelijke monnik?

Bij het Watersportverbond was Peter van Arkel voorzitter van het Platform Motorboot en bestuurslid belangenbehartiging. Op een goed moment, zo’n 2,5 jaar geleden, kwam het geheel samen en is de werkgroep Emissieloosvaren ontstaan.

Wat is het doel van de werkgroep?

Leon – Het doel van de werkgroep is kennis te vergaren in zake hoe de gemeentes omgaan met elektrisch varen en hoe je ze daarin kan aansturen. Iedereen wordt geconfronteerd met gemeentes die elektrisch varen willen doorvoeren. Wij hebben een visiedocument opgesteld met de inhoudelijke informatie die je nodig hebt om met een gemeente te kunnen praten. Veel gemeenten realiseren zich niet wat de consequenties zijn van de transitie. Wij hopen met ons visiedocument verenigingen te kunnen helpen de juiste vragen te stellen aan de gemeente. Je hebt kennis van zaken nodig om dat goed te kunnen doen.

Wat is de kern van het visiedocument?

Anton – De kern van het visiedocument is dat we uitleggen wat elektrisch varen precies is. Je hebt er bijvoorbeeld batterijen voor nodig en er zijn heel veel verschillende accu’s die je kan gebruiken, qua maat en gewicht. Bij de keuze van een accu moet je dus goed weten wat je met je boot wilt, welke afstanden wil je varen en wat je vaargebied is.

Voor verenigingen en havens heeft elektrisch varen ook enorme consequenties. Je moet om te beginnen de elektroboten kunnen laden en dat heeft weer invloed op de capaciteit van je netaansluiting als jachthaven. En hoe groter de capaciteit, hoe meer je voor alleen al de aansluiting moet betalen, dat heeft dus direct consequenties voor een vereniging. En alles hangt weer aan elkaar.

Leon – Precies deze kennis willen over overbrengen. Met een dieselboot is het eenvoudig. Je betaalt je havengeld en je bent klaar. Met elektrisch varen is het belangrijk waar de laadpaal staat bijvoorbeeld, en wat de capaciteit daarvan is. Er is veel meer afstemming nodig. De configuratie van het walstroomsysteem van de jachthaven is cruciaal. Bovendien kost het ook allemaal geld.

Is het uiteindelijk voordeliger om elektrisch te varen?

Alleen voor boten die heel veel varen, zoals bijvoorbeeld rondvaart- of verhuurboten, geldt dat elektrisch varen, alles mee gerekend, voordeliger uitpakt. Voor boten die enkel particulier recreatief gebruikt worden, is elektrisch varen qua aanschaf duurder dan diesel varen. Dit komt vooral vanwege de batterijen en de bijbehorende lader. Het voordeel bij elektrisch varen komt uit de veel lagere onderhoudskosten en het goedkope “tanken” van elektriciteit. Al heb je aan dat laatste pas wat als je veel vaart. Kort en goed voor de particulier is elektrisch varen op dit moment nog duurder dan diesel varen.

Wat zijn de voordelen van elektrisch varen?

• Je hebt stroom aan boord voor apparatuur, maar ook 230 Vac voor huishoudelijke apparaten
• Je hebt nooit meer gedoe met tanken, enkel nog als je terug komt je stekker in de laadpaal stoppen
• Geen diesellucht meer aan boord
• Geen uitlaatgassen
• Geen lawaai en gedreun meer aan boord
• In alle rust over het water glijden.

Waar staan we in Nederland met elektrisch varen?

Anton – Met het visiedocument hebben we nu bij het Watersportverbond de kennis in huis voor verenigingen en watersporters die geïnteresseerd zijn en meer informatie willen. We merken dat de transitie bij veel verenigingen nog niet echt speelt. Bij de watersporter wel. Het dringt steeds meer door en bij aankoop van een nieuwe boot komt elektrisch of hybride aandrijven als onderwerp bijna altijd wel aan de orde.

In Friesland lopen zie iets voor qua transitie, daar was het tien jaar geleden al aan de orde. Daar worden ook subsidies verstrekt aan initiatieven op gebied van elektrisch varen.

Leon – De groei van elektrische boten is de laatste jaren explosief. Vooral in de kleinere boten, de all-in-one out boards, gaat het hard. Net als dat je bij auto’s ziet dat er steeds meer ontwikkeld wordt specifiek voor elektrisch rijden, zo moet dat ook bij boten gaan gebeuren. Nu worden boten vooral omgebouwd of wordt van een dieselversie een elektrische versie gebouwd. Dat is niet goed want een elektrische boot heeft compleet andere eisen.

Anton -  De vraag zal alleen maar groeien, zowel voor kleine boten waar het vrij makkelijk is, als ook bij grote(re) boten. Als je eenmaal hebt gevaren zonder geluid en stank, wil je niet meer anders.

Wat is de volgende stap voor de werkgroep?

Leon – het visiedocument is een levend document. We willen er steeds nieuwe ontwikkelingen en ideeën in opnemen. Daarnaast willen we best practices gaan delen. Er komt echt wat bij kijken en het proces wordt alleen maar makkelijker en sneller als je kan leren van iemand die jou voor is gegaan. De steden die elektrisch varen zullen gaan verplichten, gaan elkaar snel opvolgen. Van de kennis van de aanpak van Amsterdam kunnen andere regio’s profijt hebben.

Heb je dus advies nodig over elektrisch varen dan kan je contact opnemen met de werkgroep?

Anton – Precies. Als er iemand is die wil dat wij komen helpen, dan doen we dat graag. Het is maatwerk, dus dat zal het zijn. Ook sturen we het visiedocument op aanvraag graag toe. Beide kan door te mailen naar hedwich.kuipers@watersportverbond.nl.

Foto op volgorde:

1) Leon Rutten in (scouting) Lelievlet. Deze vlet is in het voorjaar elektrisch varende gemaakt, onder zijn hoede.

2) Leon Rutten op zijn Dehler 37

3) Anton Schiere in zijn bootschappen sloep

4) Anton Schiere