Grevelingen

In gesprekken met onze zeilende medewatersporters valt meestal op dat het Grevelingenmeer bij hen populairder is dan het Haringvliet. Maar de prijsstelling van de jachthavens voor seizoenplaatsen voor zeiljachten is er indrukwekkend hoog. En toch hebben ze allemaal een wachtlijst. We gaan kijken waarom ze hier eigenlijk zo graag varen.

Kenmerken 

• type vaartocht: stevige toer over groot water
• karakteristieken: watervlakte (voormalige zeearm) met eilanden
• aanvaarroute: uitsluitend via de Grevelingensluis
• diepgang: als je op de betonning let zullen ondiepten geen probleem vormen
• beperkingen: liggeldkaart (bij alle jachthavens verkrijgbaar) verplicht voor de openbare ligplaatsen; buiten de snelvaargebieden is de maximumsnelheid 15 km/u.

Om op de Grevelingen te komen moet je je vanaf het Krammer (de Oosterschelde) laten schutten door de Grevelingensluis. De sluis heeft imposante afmetingen: 140m lang en 16m breed. Op de sluismuren staan stewards de schippers te bewegen hun boot verder vooraan in de sluis te manoeuvreren. In de sluis blijkt – met een beetje indikken – een onvoorstelbare hoeveelheid boten te passen. Als we uit de sluis varen zien we een grote watervlakte. In dat opzicht is er in elk geval weinig verschil met het Haringvliet.

De tekst hiernaast omvat highlights uit het gelijknamige hoofdstuk van het boek 'Hollands water'. Zin in het hele verhaal en nog 44 andere hoofdstukken over vaargebieden en steden? Ga naar de site of bekijk eerst het inkijkexemplaar!

© Pim van der Marel 2023

Eilanden

Meteen na de sluis heb je aan bakboord de jachthaven Bruinisse. We gaan er even kijken en stellen vast dat zeilboten hier de overgrote meerderheid van het botenbestand vormen. We verlaten de jachthaven en varen het meer op. Als ik haar naar de reden van haar voorkeur voor dit vaarwater ten opzichte van het Haringvliet vraag, heeft Gabriëla niet veel woorden nodig: ‘Je hebt hier zout water en dus geen muggen en geen blauwalg. Daardoor heb je helder water waar je goed in kunt zwemmen. En je hebt meerdere eilandjes waar je kunt aanleggen. Dat maakt het hier een stuk leuker dan op zoet water!’.

Recht voor ons ligt een eiland met een vaargeul tussen de beide helften van het eiland door. Er liggen veel zeilboten voor anker. Gabriëla vertelt dat het eiland Mosselbank heet en vult aan : ‘Het is het saaiste eiland, maar het is wel handig om mensen op te pikken in Herkingen of om daar boodschappen te doen’. Inderdaad ligt de langgerekte vaargeul naar de Herkingen Marina hier pal voor ons.

We varen urenlang het gehele meer over en kiezen een zodanige koers dat we het eiland Dwars in den weg aan stuurboord passeren. Gek genoeg hebben we van dat eiland nergens de oorsprong van de naam kunnen vinden. Nou kunnen we die vanzelfsprekend zelf ook wel bedenken : toen Brouwershaven nog een zeehaven was lag die zandbank voor de haven natuurlijk dwars in de weg. We varen door naar het havenhoofd van Brouwershaven. De havenmeesters willen aangeroepen worden op een kanaal dat onze marifoon niet machtig is. Door een luidspreker krijgen we een plaats gewezen om even aan te leggen. De entree van de haven is meer dan fraai te noemen. Met stadsrechten sinds 1403 is Brouwershaven echt een prachtig oud Zeeuws stadje. We gaan er lunchen en nemen ons voor de plaats ook nog een keer een specifiek bezoek te brengen.

Historie

De Grevelingen was tot in de tweede helft van de vorige eeuw  - via het Brouwershavense gat - een zeearm van de Noordzee. In het kader van de Deltawerken is de zeearm afgesloten en is het Grevelingenmeer ontstaan, het grootste zoutwatermeer van West-Europa. Het meer ligt tussen het Zuidhollandse eiland Goeree-Overflakkee en het Zeeuwse eiland Schouwen-Duiveland. De afsluiting aan de kant van de Noordzee is de 6km lange Brouwersdam, die klaar was in 1971. 

Medaille met twee kanten

Het gehele Grevelingenmeer is aangewezen als Natura 2000-gebied in het kader van de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn. Dat betekent dat de overheid maatregelen moet treffen om een ‘gunstige staat van instandhouding’ te creëren. Modelvliegtuigen en drones zijn er bijvoorbeeld verboden, laat staan laagvliegen met sportvliegtuigjes. Boven water is het door de maatregelen een eldorado voor vogelaars. Onder water is het meer de bekendste ‘dead zone’ van ons land. Zo noem je een plaats waar het leven afsterft door gebrek aan zuurstof. Bij duikers heeft het meer daarom – ondanks het heldere water en drie speciaal voor hen afgezonken scheepswrakken – geen goede naam. Het wachten is op de resultaten van het inlaten van meer zuurstofrijk water.