De Biesbosch

De Biesbosch

Het grootste zoetwatergetijdengebied van Europa ligt pal achter Dordrecht. Het wordt wel aangeduid als de 'enige echte jungle' van ons land. Het is één van onze nationale parken en de natuur mag er zijn gang gaan. En het lijkt wel gemaakt om er te varen.

Kenmerken 

• type vaartocht : uitsluitend waterrijke natuur met - als je geluk hebt - volop wildlife
• kenmerken : gaten, killen, poelen, sloten, kreken, af en toe een strandje
• getij : gering getijdenverschil (Brabantsche Biesbosch), ca. 0m20
• 1 vaste brug : het Brugje van St Jan in de Sloot van St Jan : 3m20
• diepgang : 0m50-1m00
• overige beperkingen : onverwachte ondiepten (neem zwemspullen mee)

Bevaarbaarheid

De Biesbosch ligt tussen Zuid-Holland en Brabant. Het gedeelte boven de Nieuwe Merwede noemen we de Hollandsche Biesbosch. En het gedeelte eronder de Brabantsche Biesbosch. Het Hollandse gedeelte valt nog uiteen in de Dordtse en de Sliedrechtse Biesbosch. Voor de Dordtse Biesbosch moet je avontuurlijk ingesteld zijn. De waterkaart waarschuwt er voor ondiepten zonder die nader aan te geven en aanlegmogelijkheden zijn er nauwelijks. Maar de Brabantsche en de Sliedrechtse Biesbosch zijn merendeels goed bevaarbaar. Weinig diepgang komt in dit gebied van pas, dus neem  - als je diep steekt - een bijboot mee!

Aan de ‘toertochten per motorboot’ van deze website voegen we elke maand een toertocht toe die is ontleend aan het boek ‘Hollands water’. Wellicht doen wij je er een plezier mee op dit boek (300 pagina’s puur vaarplezier) te wijzen als een geslaagd cadeau.

Je kunt het hier bestellen. 

© Pim van der Marel 2023

Getijden

De Sliedrechtse Biesbosch staat via de Noord en de Nieuwe Maas in directe verbinding met Hoek van Holland. Dat resulteert in dezelfde getijdenbeweging als waaraan Dordrecht onderhevig is. Concreet betekent dat getijdenverschillen tot zo'n 80cm en een stroming tot 4km/u.

De Brabantsche Biesbosch is voor de waterstand afhankelijk van verschillende invloeden. Eén daarvan is de waterafvoer van de rivieren om het gebied. Een andere is het spuien via de Haringvlietsluizen. En de derde is het resteffect van de getijdenwerking bij Hoek van Holland. In het vaarseizoen leidt de combinatie van al deze invloeden tot getijdeverschillen van hooguit 20cm en geen merkbare stroming.

Benaming

Dijkdoorbraken zorgden er tezamen met de tweede Sint Elisabethsvloed voor dat in de 15^e eeuw geleidelijk aan een ondiepe binnenzee ontstond. Maas en Waal voerden via deze binnenzee hun water af. Door afzetting van slib en sedimentatie ontstonden platen tussen de geulen. Het landschap dat zich daarbij ontwikkelde vormt de basis voor de huidige Biesbosch. De eerste hogere planten die wilden groeien op de slikplaten waren biezen. De lange biezen boden commerciële mogelijkheden, omdat die sterk genoeg waren om als stoelzitting te fungeren. Aangenomen wordt dat de economie die zich daaromheen ontwikkelde, de reden is voor de benaming die het gebied thans nog altijd heeft.

Varen

We varen via de Biesboschsluis in Werkendam de Brabantsche Biesbosch in, het Steurgat op. Betrekkelijk vroeg in de morgen is Inge aan boord gestapt. Ze komt uit Drimmelen, kent het gebied goed en is een fervent natuurliefhebber. Ze ziet onze sloep voor het eerst en is aangenaam verrast door de hybride aandrijving : 'Die elektromotor gaat nog van pas komen vandaag, let maar op!'. Op onze vraag of we vandaag bevers gaan zien moet ze grinniken : 'Het heeft geen zin te gaan zitten turen. Als je een bever tegenkomt is die echt niet te missen!'. En over de kans op een ontmoeting overdag : 'Daar zou ik maar niet vanuit gaan. Ze worden pas weer aan het eind van de dag actief'. We doen net alsof we niet teleurgesteld zijn. Eigenwijs blijven we natuurlijk toch - een beetje sluiks, dat wel - naar de oevers turen, wie weet …

We gaan stuurboord uit de Ruigt op en letten goed op de diepte, omdat er een paar ondiepten op de kaart staan aangegeven. Kort daarna gaan we bakboord uit onze eerste kreek in, het Buiten Kooigat. Binnen de kortste keren wordt de vaarweg spannend smal. De aangegeven diepte is 0m70 en we hopen maar dat dit water er ook echt staat. Inge vraagt op de kreken de dieselmotor uit te zetten en de elektromotor te gebruiken. Met alleen het geluid van kabbelend water varen we genietend langs de indrukwekkende hagen van roze balsemien en gele walstro.

Biesbosch-dieren

We zoeken de Sloot beneden Petrus op en varen die fluisterend door. Volgens Inge is dit bevergebied bij uitstek.  We turen ons het hele eind suf, maar een ontmoeting blijft uit. Wat ons al varend opvalt is dat er opeens erg veel vogels de lucht in vliegen. Inge zegt : 'Opletten hoor, want dan is er waarschijnlijk een arend in de lucht. Er zitten hier een aantal zeearenden-paren. Er er zijn ook een aantal broedparen van de visarend. Arenden zijn indrukwekkend grote vogels!'. Heel hoog zien we iets groots traag rondcirkelen. We proberen het tevergeefs met de telelens vast te leggen. We besluiten dat dat er wel één geweest moet zijn. Op het Gat van de Stek heeft ons fluistervaren een bijzonder gevolg. Een ree dat ons niet heeft gehoord laat zich in het water zakken en zwemt voor onze boot het Gat over. Onze camera's klikken en maken daarbij meer geluid dan de boot. Gewaarschuwd zoekt het ree de kant op en verdwijnt in de begroeiing. Inge is vergenoegd : 'Daar mogen we niet over klagen, zeg. Op klaarlichte dag zie je zo'n ree niet al te vaak!'