Wat kun je als vereniging doen om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen?

Het bestuur van een vereniging is verantwoordelijk voor een veilige (sport)vereniging. Dit betekent: plezier voorop, geen agressie, intimidatie of seksueel grensoverschrijdend gedrag, Maar hoe organiseer je dat?

Vanuit het programma Sport & Integriteit zijn er door ministeries, NOC*NSF en sportbonden gedragscodes opgesteld.

Deze gelden voor onder meer bestuurders, sporters, officials, trainers, coaches, instructeurs en begeleiders.

Doel: een veilig, eerlijk, integer, gezond en plezierig sportklimaat.

Deze gedragscodes vormen een goede basis voor afspraken met vrijwilligers.

Grensoverschrijdend gedrag wat is het?

In de sport is elke vorm van gedrag of toenadering, in verbale, non-verbale, digitale of fysieke zin, die:

Door de persoon die het ondergaat als gedwongen en/of ongewenst wordt ervaren.
Als doel of gevolg heeft de waardigheid van de persoon aan te tasten.
Plaatsvindt onder omstandigheden die rechtstreeks verband houden met het beoefenen van de sport en waarin de spelregels of reglementen niet voorzien.

Van grensoverschrijdend gedrag is in het bijzonder sprake wanneer een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende, sociaal onveilige of kwetsende situatie wordt gecreëerd. De ervaring van de sporter is daarbij leidend. Dat wil zeggen: zodra een sporter zegt ongewenst gedrag te ervaren, dan moet deze uiting serieus worden genomen.

Overal in de sport aanwezig

Uit onderzoeken in de sport weten we dat grensoverschrijdend gedrag overal in de sport aanwezig is. Daarbij kan het gaan om zowel emotioneel als lichamelijk of seksueel ongewenst gedrag. De meeste meldingen vanuit de sport gaan over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Denk daarbij aan ongewenst foto's maken in kleedkamers, ongewenste aanrakingen, of aanrandingen. Bij lichamelijk ongewenst gedrag kan het gaan om een vechtpartij, maar ook over slaan met voorwerpen, of iemand opzettelijk pijn doen. Uit onderzoek blijkt dat sporters ook veel last hebben van emotioneel grensoverschrijdend gedrag. Denk daarbij aan schelden, discriminatie, pesten maar ook intimiderend taalgebruik.

Maatregelen

Bij een watersportvereniging is elke zaak van grensoverschrijdend gedrag er een teveel. Het is daarom belangrijk om maatregelen te nemen om misstanden in de sport en grensoverschrijdend gedrag te voorkomen.

Op de website van Centrum Voor Veilige Sport is veel waardevolle informatie te vinden, zoals het stappenplan om het sportklimaat op de vereniging te optimaliseren. Zo worden onder meer preventieve maatregelen uitgelegd, toegespitst op seksuele intimidatie. Daarnaast heeft NOC*NSF in samenwerking met de sportbonden gedragsregels voor sportbegeleiders opgesteld. Die regels zijn door alle landelijke sportbonden onderschreven. De regels zijn gemaakt om de risico's op ongewenst gedrag in de relatie pupil en trainer te verkleinen en ze fungeren als toetssteen voor het gedrag van begeleiders en sporters in concrete situaties.

Meldplicht en meldpunt

De ernst en mate van het seksueel grensoverschrijdend gedrag varieert, maar voor de slachtoffers en de sportomgeving heeft het ingrijpende gevolgen. Op elk moment kan een bestuurder een melding krijgen. Hierop geldt sinds 2019 meldplicht. Meer informatie nodig of een melding doen, neem dan contact op met de vertrouwenscontactpersoon van het Watersportverbond.

Opleiding

De opleidingen van het Watersportverbond, waaronder de CWO-opleidingen, sluiten aan bij de Kwalificatiestructuur Sport. Om op de vereniging goede omstandigheden te creëren is kennis nodig, die ervoor zorgt dat men begrijpt wat sporters (jong en oud) nodig hebben, hoe ze zijn te stimuleren, hoe het sportplezier kan worden vergroot en hoe samen tot mooie prestaties is te komen. Onderdeel van de opleidingen is het herkennen en voorkomen van grensoverschrijdend gedrag. Door als vereniging deze vrijwilligers op te (laten) leiden werk je actief aan preventie en een veilig sportklimaat. Want iedere sporter verdiend een goed opgeleide instructeur, trainer, coach en official.

Optimaliseer (sport)klimaat

NOC*NSF heeft voor sportbestuurders en vrijwilligers het High5! Stappenplan ontwikkeld. Het helpt verenigingen op een eenvoudige manier inzicht te geven in wat een vereniging kan doen om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Door de 5 stappen te doorlopen wordt (sport)klimaat binnen de vereniging geoptimaliseerd. De tool geeft kant-en-klare documenten en ‘self audit tools’.

Eerste stappen

De volgende stappen zijn alvast te zetten:

Maak het onderwerp bespreekbaar binnen het bestuur.
Stel een heldere visie op.
Voer een risico-inventarisatie uit.
Leidt vrijwilligers op en licht ze voor.
Spreek samen omgangsregels af.

Instanties

Het Watersportverbond beschikt over een deskundige Zeil- Tucht- en Beroepsraad met goede en geactualiseerde reglementen en procedures, zodat er adequaat opgetreden kan worden.