Mijn ouders hadden geen auto. We deden alles op de fiets: vakanties, dagjes uit, familiebezoek, de boodschappen. Alleen als er écht een goede reden was, pakten we de bus of de trein. In de jaren ’80 en ’90 was dat prima te doen. Er reden streekbussen, en in de trein kon je gewoon zitten voor een normale prijs.
Hoe anders is dat nu. Openbaar vervoer is verworden tot een oefening in geduld en het onderdrukken van driftbuien. Overvolle wagons, vaak vies. En als je eindelijk zit, hoop je dat je buurman niet begint aan een broodje, zijn nagels vijlt of via de headset een hele vergadering afwerkt. Ondertussen zijn de kaartjes schandalig duur, en bij elke publicatie van de jaarcijfers van de Nederlandse Spoorwegen worden bezuinigingen aangekondigd en gaan de tarieven omhoog.
"Steeds meer gemeenten zien de watersporter als een varend Tikkie"
Wanneer is het genoeg? Wanneer erkennen we dat marktwerking in het openbaar vervoer niets oplevert? Terwijl het ov een nationale trots zou moeten zijn: supermooie, snelle treinen; schone en comfortabele bussen – klein en groot – die tot in de verste uithoeken van het land rijden. Allemaal perfect op elkaar afgestemd, als een verfijnd uurwerk. Betaalbaar voor iedereen, gefinancierd met belastinggeld. Want eerlijk is eerlijk: in Nederland gaan tientallen miljarden om in fondsen die hier prima voor ingezet kunnen worden. Het is simpelweg een kwestie van willen.
Diezelfde tekortkoming zie ik ook in de watersport: er ontbreekt een landelijke visie. Het beleid wordt grotendeels overgelaten aan anderen. Bij het ov leidt dat tot de kaasschaafmethode en steeds duurdere kaartjes. Op het water heerst de willekeur van gemeenten, die de watersporter steeds vaker als een varend Tikkie behandelen.
Zo neemt de gemeenteraad van Zaanstad na de zomer een besluit over de invoering van een vaarvignet. Het Watersportverbond wacht dat niet af en laat zich intussen luid en duidelijk horen. We benutten elke spreektijd om kritische vragen te stellen: waar wordt dat extra geld eigenlijk voor gebruikt? Wordt het geïnvesteerd in de plaatselijke watersport – in nieuwe aanlegsteigers, betere havenfaciliteiten, meer veiligheid? Want naast de wegenbelasting die iedere Nederlander al betaalt, en het havengeld dat passanten afdragen, komt er dan nóg een heffing bij. Dat is niets anders dan geldklopperij.
Ondertussen kampt Nederland met een enorme onderhoudsachterstand aan wegen, viaducten, bruggen, sluizen, tunnels, gemalen en stuwen. Het land lijkt soms op een operatiekamer waarin hele provincies en steden onder het mes gaan. Dat levert nu én in de komende jaren veel overlast op: in Amsterdam en omstreken zijn de files nu al niet te harden. De vraag stellen hoe dit zover heeft kunnen komen, is te laat. Maar naar de toekomst toe is het wél te voorkomen. Hoe? Met een duidelijke overheidsvisie en strakke landelijke regie, op de weg én op het water.
Want zolang gemeenten zelf tolpoortjes en vaarvignetten blijven invoeren, blijft het een lappendeken van heffingen. Daarbovenop komt dat een vaarvignet in feite dubbel betalen is. Net als in landen waar je een vignet moet kopen om erdoorheen te mogen rijden. Daar wordt dubbel geïnd: burgers betalen belasting én wie erdoorheen reist betaalt ook nog eens. Dat is struikroverij. Precies dát moeten we in Nederland voorkomen. Belastingen betalen we al genoeg. Gebruik dat geld waarvoor het bedoeld is: collectieve voorzieningen.
Arno van Gerven is directeur van het Watersportverbond. Hij schrijft twee keer per maand een column over de onderwerpen die in de watersport leven. Van Gerven probeert daarmee een breed lezerspubliek – van leden tot politiek – met een knipoog te laten kijken naar kansen en ontwikkelingen in recreatie en sport. Daarbij maakt hij gebruik van alle stijlmiddelen die een schrijver van een opiniestukje ten dienste staan. Wilt u reageren, e-mail naar arno.van.gerven@watersportverbond.nl.
