Op de socials krijgt een column van Michael ‘Micky’ Beckett, Europees kampioen in de Ilca 7 (Laser), massaal bijval. Hij waarschuwt dat het olympisch zeilen dreigt te veranderen in een opgeblazen stadionshow, waarin één finale op één dag allesbeslissend wordt. “Als het olympisch zeilen dit pad volgt, wordt het voor clubzeilers onherkenbaar,” stelt hij.
Zijn woorden raken een gevoelige snaar. World Sailing staat onder druk van het IOC en televisiezenders die olympisch zeilen bestempelen als onoverzichtelijk en slaapverwekkend. Het gevolg: openlijke twijfel of de sport nog wel thuishoort op de Olympische Spelen. Tenzij zeilen zichzelf weet te moderniseren tot een kijkspektakel. En precies daar begint het debat. Beckett raakt hierbij de kern: een kampioen bewijst zich niet in een eendaagse show, maar onder álle omstandigheden – harde wind, windstilte, hoge golven of juist stromingen die het spel bepalen. Zeilen is bij uitstek een sport waarin veelzijdigheid het verschil maakt.
Wie ooit een olympische boot van dichtbij heeft gezien, weet waarom deze sport uniek is. In een 49er hangen atleten horizontaal in de trapeze, terwijl het water als een brandslang langs hun gezicht giert. In een Nacra foilend over de golven staat elk foutje gelijk aan een katapult in het water. Beslissingen moeten in seconden vallen. Maar dezelfde sport vraagt soms ook het tegenovergestelde: uren wachten, laveren in bijna windstilte, omgaan met verraderlijke stromingen. Dat zagen we nog in Marseille tijdens de Spelen van Parijs, waar de wind vaak wegviel. Voor de televisiekijker leek het saai, maar voor de zeilers betekende het juist beheersen van geduld, racegevoel en tactiek. Precies dát samenspel van brute kracht en eindeloos geduld maakt het zeilen zo bijzonder – en tegelijk lastig te vangen in een standaard tv-format.
"De grootste winst ligt in het vertellen van het verhaal”
Op één punt gaat Beckett mij echter te kort door de bocht. Zijn zorg dat bestaande clubzeilers de sport straks “niet meer herkennen” klinkt te defensief en beperkt. Want iedereen in de zeilwereld weet: zonder nieuwe en bredere instroom droogt de basis sowieso op. We hebben een veel breder publiek nodig. Niet alleen in Nederland, ook in andere zeilnaties. Het Watersportverbond organiseert niet voor niets de Optimist on Tour, om kinderen die anders nooit een boot aanraken kennis te laten maken met de sport.
Het contrast met de Formule 1 is veelzeggend. Twintig jaar geleden nog een sport voor ingewijden, inmiddels een mondiaal spektakel. Niet omdat de kern veranderde, maar omdat de presentatie compleet werd vernieuwd. Data, graphics, on-board camera’s en live audio maakten van elke race een verhaal. Coureurs werden helden: van karten naar de absolute top. En om jongeren te bereiken kwamen er series, films en Lego-sets. Ook daar dreigde vergrijzing, maar met slimme keuzes werd de sport eerlijker én aantrekkelijker.
Voor zeilen ligt de oplossing in een gulden middenweg. Kleine, doordachte aanpassingen in de raceformats kunnen de sport meer toegankelijk en spannender maken. Maar de grootste winst ligt in het vertellen van het verhaal. Laat zien wat de sport vraagt: benen die naar zuurstof happen, de precisie van een schaakgrootmeester, de taaiheid van een Tourrenner. En vooral: toon dat een zeiler moet winnen onder álle omstandigheden – van windstilte tot storm. Dát verhaal moet leidend zijn, niet een one size fits all-registratie die zeilen in hetzelfde tv-jasje dwingt als iedere andere sport.
Dat vraagt om meer regie in eigen hand. Natuurlijk bestaan er al GPS-tracks en grafische overlays, maar het is nog te weinig heroïsch. Andere sporten hebben bewezen dat je de beleving kunt transformeren. Waarom zou zeilen dat niet kunnen? Het gaat niet om geld, maar om visie. Ecclestone maakte van de Formule 1 een mediaspektakel door de televisierechten te bundelen en de sport als één product te presenteren. De internationale zeilwereld beschikt over net zulke tycoons en dezelfde mogelijkheden.
Stel je de beelden voor: drones die boven de baan hangen, camera’s op de mast, stemmen van zeilers via de teamradio, close-ups van handen die lijnen losschieten. En tussendoor portretten van atleten die vertellen over het gewicht van hun keuzes.
De keuze is simpel: wachten tot het IOC beslist, of zélf het voortouw nemen. Want de toekomst ligt in tweeledig ingrijpen: betere televisie die de magie van wind, water en strijd zichtbaar maakt, én een aantal slimme aanpassingen in de formats die het spannender en toegankelijker maken. Alleen zo kan de sport zijn plek op de Spelen veiligstellen.
Arno van Gerven is directeur van het Watersportverbond. Hij schrijft twee keer per maand een column over de onderwerpen die in de watersport leven. Van Gerven probeert daarmee een breed lezerspubliek – van leden tot politiek – met een knipoog te laten kijken naar kansen en ontwikkelingen in recreatie en sport. Daarbij maakt hij gebruik van alle stijlmiddelen die een schrijver van een opiniestukje ten dienste staan. Wilt u reageren, e-mail naar arno.van.gerven@watersportverbond.nl.
