Aan de zeezijde zit het met Den Haag als watersportstad wel goed. Voormalig finishplaats en stop-over van de Ocean Race, vestigingsplaats van het Topzeil Centrum en ga zo maar door. De vraag rijst of er aan de andere kant van de – niet meer als zodanig in werking zijnde – zeesluis ook iets te beleven valt. Naar verluidt is Den Haag namelijk ook een grachtenstad.
Kenmerken
- - type vaartocht : stadsdoorvaart
- - een rondje over de Haagse singels biedt oneindig veel variatie in wat je passeert
- - karakteristieken : van de Bierkade en Schilderswijk tot aan Paleis Noordeinde, van alles wat!
- - diepgang rond 1m of meer
- - beperkingen : de laagste vaste brug (en daar zijn er meerdere van) is 0,9m.
- - niet veel aanlegmogelijkheden
Varend door Den Haag kom je in aanraking met vele werelden!
Aan de ‘toertochten per motorboot’ van deze website voegen we elke maand een toertocht toe die is ontleend aan het boek ‘Hollands water’. Wellicht doen wij je er een plezier mee op dit boek (300 pagina’s puur vaarplezier) te wijzen als een geslaagd cadeau.
Je kunt het hier bestellen.
© Pim van der Marel 2024
Gedempt
Vermoedelijk kennen de meesten van ons buiten de Hofvijver helemaal geen Haags binnenwater. Dat is niet onlogisch, want het merendeel ervan is gedempt. Aan gedempte havens herinneren bijvoorbeeld straten met namen als Wijnhaven en Ammunitiehaven. Ook de Haagse Heren-, Brouwers- en Prinsegracht zijn al lang geen watergangen meer. Dat je geen water meer vindt bij de Gedempte Burgwal en de Gedempte Gracht, ligt meer in de lijn der verwachting. En toch is dit maar een kleine greep uit de mogelijke voorbeelden. Wat er nog aan binnenwater over was, kon worden gedempt toen rond 1900 de Laakhaven werd gegraven. De 'dempwoede' heeft nagenoeg alle havens en verbindingsgrachten getroffen, maar gek genoeg niet de grachten eromheen.
Singelgrachten
Als een watergang rond een binnenstad een overblijfsel is van een vroegere verdedigingsgracht, heet die watergang een singel. In Den Haag zijn de onderdelen daarvan ontstaan vanaf de 14e eeuw. De aaneenschakeling ervan tot een singelgracht komt op het conto van Prins Maurits. Die besloot daartoe tijdens het zogenoemde Twaalfjarig Bestand. Voor wie het is vergeten : onze Tachtigjarige Oorlog met Spanje duurde van 1568 tot 1648. In werkelijkheid was het een 68-jarige oorlog dankzij het eerder genoemde bestand. Van 1609 tot 1621 hadden de partijen namelijk vrijaf genomen van de vijandelijkheden. En aan die periode danken we de ontwikkeling tot singelgrachtenstelsel. Doordat Den Haag geen stadsmuren heeft, was het singelgrachtenstelsel de enige verdedigingslinie van de stad. In 1672 waren de bruggen opgehaald en stonden de kanonnen op de kades. Maar het verwachte beleg door de Fransen bleef uit. Omdat de stad ook toen niet belegerd is geweest, is de robuustheid van de singels als verdedigingslinie nooit getest. Maar ach, robuust of niet, uitgerekend die singels zijn er nog en ze zijn bevaarbaar.
Historische haven
De stad invarend komen we bij het Rijswijkseplein langs een aantal woonboten. Kort daarna hebben we aan bakboord de steiger van de historische haven. Het water en de kade heten hier Het Zieken, naar een leprozenhuis dat hier in de 15e eeuw stond. Of dat de reden is dat het met de historische haven maar moeizaam lukt, is niet bekend. Maar de haven ligt er al sinds 2010 en het wil maar niet leiden tot een indrukwekkend aantal historische schepen.
Singels
We zijn hier aan het begin van ons 'rondje stad' en zijn nu al tamelijk onder de indruk van wat Den Haag op binnenwatergebied allemaal overhoop heeft gehaald. We gaan bakboord uit naar de Bierkade. Als we daar beginnen komen we pas aan het eind van het rondje onder de laagste bruggen door. Die zijn met 0,9m erg laag en dus leuk om aan het eind te doen. We passeren eerst de passantenhaven Bierkade, waarvandaan ook rondvaartboten vertrekken. De citymarketing heeft het Bierkade-gebied met gevoel voor overstatement tot 'avenue culinaire' bestempeld. Met de Schilderswijk aan bakboord is dat misschien wat veel van het goede. Maar je treft hier wel veel eettentjes en -boten aan. Vooral uitheemse keukens, maar dat zal niet heel verrassend zijn. Na een flinke kilometer komen we met een bocht naar stuurboord op het Om en Bij, zo genoemd naar een 18e eeuws landhuis. Er zijn nu fraaie hofjes gecreëerd. Aan het eind daarvan hebben we de eerste overkluizing. Daaronder gaan we haaks bakboord uit de Houtzagerssingel op. In de verte doemt de volgende overkluizing dan ook al op. Die brengt ons op de Zoutkeetsingel. Daar ligt het – niet te missen - Westeinde ziekenhuis. We varen de Veenkade op waar we de lage en scheve Hemsterhuisstraatbrug passeren en even later de Bibliotheekbrug en de Paleisbrug. We zijn dan inmiddels aangeland op de Toussaintkade. Met de paleistuin van Paleis Noordeinde naast ons en de Koninklijke Stallen in de hoek daarvan, wordt de omgeving steeds fraaier. Als we ons omdraaien hebben we een fraai uitzicht op de Grote Kerk. We gaan er goed voor zitten want de rest van het rondje is buitengewoon aantrekkelijk.
